Οι φόνισσες

Οι φόνισσες της Νίνας Κουλετάκη, θα μπορούσαν εν συντομία να παρουσιαστούν ως ένα διαχρονικό εγχειρίδιο της γυναικείας εγκληματολογικής ιστορίας. Θα μπορούσε επίσης άνετα να χρησιμοποιηθεί ως βασικό σύγγραμμα σε κάποιο μάθημα εγκληματολογίας. Η εισαγωγή που έχει γράψει ο καθηγητής Ι. Πανούσης, επιβεβαιώνει το παραπάνω με όσα γράφει και αναλύει γενικότερα για την εξέλιξη των εγκλημάτων, με τρόπο επιστημονικό, αλλά και κατανοητό για τον απλό μέσο αναγνώστη.

Το βιβλίο «Φόνισσες» ανήκει στην σειρά Ιστός: αστυνομική λογοτεχνία των εκδόσεων Κύφαντα και περιέχει 40 περιπτώσεις γυναικών σε ισάριθμα κεφάλαια (στην πραγματικότητα είναι λίγες παραπάνω, καθότι σε δύο τουλάχιστον περιπτώσεις αναφέρονται παραπάνω από μία).

Η παρουσίαση των ιστοριών αρχίζει με χρονολογική σειρά, ξεκινώντας από το 54 π.Χ. με τη Locusta τη Γαλάτισσα και κλείνει το 2011 μ.Χ. με τη Yadira Narváez Marin. Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι καθώς περνάνε τα χρόνια, οι δεκαετίες και οι αιώνες όσο πιο σκληρή γίνεται η κοινωνία και οι άνθρωποι που την αποτελούν, τόσο πιο σκληρά γίνονται σταδιακά και τα εγκλήματα. Αρχικά βλέπουμε πως για πολλούς αιώνες το δηλητήριο ήταν το μέσο εξολόθρευσης εχθρών, συζύγων και λοιπών ατόμων και ήταν ήταν καθαρά συνυφασμένο με το γυναικείο mondus operandi. Αρχικά επίσης η γυναίκα συνήθως σκότωνε τον σύζυγό της για διάφορους λόγους.

Με την πάροδο των ετών μπήκαν στο στόχαστρο των γυναικών τόσο οι εραστές τους, τα παιδιά τους, λοιποί συγγενείς τους, τα αφεντικά τους, ακόμα και τυχαίοι άνθρωποι που συναπαντήθηκαν μαζί τους. Με την πάροδο των ετών το δηλητήριο άρχισε να μπαίνει σε δεύτερη μοίρα. Έτσι λοιπόν, βλέπουμε γυναίκες να χρησιμοποιούν όπλα, μαχαίρια, τσεκούρια, ακόμα και τα ίδια τους τα χέρια για να σκοτώσουν τον «εχθρό» τους και να φτάνουν μέχρι το σημείο να τους ακρωτηριάζουν και να τους τεμαχίζουν.

Οι λόγοι που σκοτώνουν, όπως αυτοί μας παρουσιάζονται στο εν λόγω βιβλίο, είναι πολλοί, κυρίως ερωτικοί, αλλά και οικονομικοί, πολιτικοί, ρατσιστικοί, αλλά πολλές φορές και «τυχαία» χωρίς κάποιο προφανή τουλάχιστον λόγο. Η μανία και εν τέλει η παράνοια παρουσιάζονται ξεγυμνωμένες και σε όλες τους τις μορφές.

Δεν θα μπορούσαμε ποτέ να τις κατατάξουμε σε μία κοινωνική «κάστα» καθώς βλέπουμε από γυναίκες της «άρχουσας» τάξης, γυναίκες πλούσιες, γυναίκες αστές, γυναίκες μικροαστές, γυναίκες φτωχές που δεν έχουν άλλη επιλογή. Δεν θα μπορούσαμε ποτέ επίσης να τις περιορίσουμε σε μία γεωγραφική ήπειρο. Οι γυναίκες που παρουσιάζονται είναι από την Ευρώπη, την Αμερική, από την Αφρική κ.ο.κ.

Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει ο τρόπος που κατατίθονται από τη συγγραφέα, του βιβλίου αυτού, οι ιστορίες τους. Η έρευνα που έχει κάνει γίνεται αντιληπτή από τις πρώτες κιόλας ιστορίες. Με τρόπο απλό, παρουσιάζονται τόσο τα γεγονότα τα ίδια, αλλά όπου είναι δυνατό και οι φήμες που τα ακολούθησαν, οι αποφάσεις των δικαστηρίων στις περιπτώσεις που έφτασαν σε δίκη. Μα το πιο συναρπαστικό για μένα τμήμα της κάθε ιστορίας είναι οι τελευταίες σειρές στις οποίες η κα Κουλετάκη μας αναφέρει ποια τραγούδια, ποιες ταινίες, ποια θεατρικά ή ποιες σειρές βασίστηκαν διαχρονικά στην εκάστοτε ιστορία.

Δε νομίζω να υπάρχει άνθρωπος που να μην έχει δει την ταινία ή/και το μιούζικαλ «Chicago». Πόσοι από μας όμως ήξεραν ότι έχει βασιστεί ο ρόλος της Catherine Zeta Jones και της Renée Ζellweger, ως Velma Kelly και ως Roxie Hart αντίστοιχα, σε δύο γυναίκες που υπήρξαν στην πραγματικότητα και ήταν τουλάχιστον αδίστακτες. Η Belva Gaertner και η Beulah May Annan, οι λεγόμενες φόνισσες του Σικάγου κρύβονται πίσω από τους ρόλους που παρουσιάζονται στο μιούζικαλ.

Οι λάτρεις του παλιού σινεμά, και πιο συγκεκριμένα οι λάτρεις του Cary Grant –ναι, ακόμα και οι νεότεροι ηλικιακά τον ξέρουμε– που έχουμε δει στην τηλεόραση ή ακόμα και σε κάποιο θερινό σινεμά την ταινία «Αρσενικό και παλιά δαντέλα» δεν γνωρίζαμε ότι έχει βασιστεί στην ιστορία της Vera Renczi, μία γυναίκα που σκότωσε 35 άντρες (ανάμεσά τους και τον γιο της). Μια φρικιαστική ιστορία που όμως αποδόθηκε στο σινεμά σε μια ανεπανάληπτη κωμωδία.

Ωστόσο, η ιστορία που θα μου μείνει πραγματικά αξέχαστη από αυτό το βιβλίο είναι αυτή της Enriqueta Marti I Rippollés. Της αποδίδεται ο επίτιτλος βαμπίρ της Βαρκελώνης. Είναι μία ιστορία που θα μείνει για καιρό, αν όχι για πάντα, χαραγμένη στο μυαλό μου. Μια ιστορία των αρχών του 20^ου αιώνα που θα ήταν «πρωτοφανής» ακόμα και σήμερα.

Θα μπορούσα να γράψω τουλάχιστον μία δύο σελίδες κείμενο για την κάθε ιστορία ξεχωριστά. Η γραφή της Νίνας Κουλετάκη είναι καθηλωτική. Οι ιστορίες που έχει επιλέξει να εντάξει μέσα σε αυτό το βιβλίο είναι πραγματικά μία και μία.

Τέλος, δεν θα μπορούσα να κλείσω την άποψη αυτή για το συγκεκριμένο βιβλίο χωρίς να αναφερθώ στα καταπληκτικά χαρακτικά του Γιώργου Παπαθεοδώρου που μας «συστήνουν» την κάθε φόνισσα και την κάθε ιστορία. Το ταλέντο του, αλλά και η επιλογή των σχεδίων του είναι τουλάχιστον ταιριαστά και μοναδικά. Του βιβλίο «Φόνισσες» της Νίνας Κουλετάκη, είναι απόλυτα άρτιο τόσο από άποψη τυπογραφική, επιλογής χαρτιού, βιβλιοδεσίας, παρουσίασης, επιλογής χαρακτικών και παροχής πληροφοριών μέσω εφημερίδων, αλλά και αναλυτικής βιβλιογραφίας στις τελευταίες του σελίδες που το καθιστά κάτι πολύ παραπάνω από ένα απλό αστυνομικό μυθιστόρημα.

Άλλωστε η πραγματικότητα είναι πολύ πιο τολμηρή, σκληρή και φρικιαστική από τη φαντασία του οποιουδήποτε συγγραφέα.

Είτε είστε λάτρης της αστυνομικής λογοτεχνίας και θέλετε ένα βιβλίο για να περάσετε την ώρα σας είτε θέλετε να παρακολουθήσετε ιστορικά την εξέλιξη του εγκλήματος όταν πρωταγωνίστριες είναι γυναίκες, σίγουρα έχετε βρει το επόμενο βιβλίο που θα διαβάσετε και σας το υπογράφω.

Το βιβλίο της Νίνας Κουλετάκη από τις εκδόσεις Κύφαντα κυκλοφορεί σε όλα τα ενημερωμένα βιβλιοπωλεία.