Ανδρέας Μιχαηλίδης «Το αμόνι που τραγουδά», εκδόσεις Κύφαντα

Οι εκδόσεις Κύφαντα δημιούργησαν μια νέα λογοτεχνική σειρά. Χίμαιρες το όνομά της, και η θεματολογία αντλείται από τον χώρο του φανταστικού.

Είναι πανθομολογούμενο πως η λογοτεχνία του φανταστικού, και το fantasy ως υποείδος, είναι κατά βάσει υπαρξιακό. Η φαντασία άλλωστε ήταν ο τρόπος του πρωτόγονου ανθρώπου να εξηγήσει τα ανεξήγητα, αυτά που δεν μπορεί να κατανοήσει ή να ορίσει με σαφείς έννοιες. Η λογοτεχνία του φανταστικού είναι η άτυπη συνέχεια και αποτύπωση σε γραπτό λόγο εκείνων των πρώτων παραμυθιών που, τα βράδια γύρω από τη φωτιά, όταν οι άνθρωποι ξεκουράζονταν από τον κάματο της ημέρας, άκουγαν τον χαρισματικό παραμυθά της φυλής να τα αφηγείται.

Ο επιμελητής της σειράς Ανδρέας Μιχαηλίδης είναι και εκείνος που κάνει την αρχή. Ο Ανδρέας Μιχαηλίδης είναι το δίχως άλλο πολυπράγμων. Μεταφραστής, αφηγητής παραμυθιών, φυσικός, σεναριογράφος κόμικς, δημοσιογράφος και συγγραφέας ασφαλώς.

Το αμόνι που τραγουδά είναι ένα σπονδυλωτό μυθιστόρημα, το οποίο διαβάζεται και αυτόνομα. Κάθε κεφάλαιο, σχεδόν κάθε κεφάλαιο, μπορεί να θεωρηθεί αυτοτελής ιστορία.

Ανήκει ασφαλώς στον χώρο της λογοτεχνίας του φανταστικού, πιο συγκεκριμένα στον χώρο της ηρωικής φαντασίας. Ο συγγραφέας χρησιμοποιεί φράσεις και εκφράσεις αντλημένες από τον χώρο του παραμυθιών. Η χρήση της γλώσσας είναι ένα από τα πιο ενδιαφέροντα στοιχεία του μυθιστορήματος. Από την πρώτη φράση: «Είναι λυκόφως, λυκαυγές ίσως − δύσκολο να πει κανείς τη μελανιασμένη τούτη ώρα, καθώς αυτό το, δίχως ήλιο, φως πέφτει πάνω σε τοίχους ψηλούς και μονοκόμματους, σαν γκρεμούς», μπορεί να αντιληφθεί ο αναγνώστης το ύφος της γραφής.

Έχει δώσει ο συγγραφέας εσκεμμένα αυτή την «προφορικότητα» στο κείμενο, τονίζοντας το επικό στοιχείο που με τον έναν ή τον άλλο τρόπο −εννοώ φανερό ή λιγότερο φανερό−, εγκιβωτίζεται στα παραμύθια.

Ο κεντρικός ήρωας, ο αφηγητής, ο παραμυθάς αν θέλετε, απευθύνεται σε έναν άγνωστό του διαβάτη, θέλοντας να του διηγηθεί μια ιστορία. Μια ιστορία ανάμεσα στο Εδώ, τον πραγματικό κόσμο, και το Εκεί, τον κόσμο της φαντασίας. Ανάμεσα στο ρεαλιστικό και το υπερρεαλιστικό. Στην αλληγορία και την πραγματική διάσταση των πραγμάτων. Μια ιστορία που έχει μέσα της, τίκτει, άλλες μικρότερες με το ίδιο ή μεγαλύτερο ενδιαφέρον. Ενδιαφέρον για την κατανόηση των θρύλων και των δοξασιών, για τη κατανόηση του πραγματικού κόσμου.

Περιδιαβαίνει δρόμους και δρομίσκους, μπαινοβγαίνει σε σπηλιές. Το σπήλαιο εμφανίζεται ασφαλώς στο έργο Πολιτεία του Πλάτωνα. Ο αφηγητής συναντά ξωτικά, νάνους θηρία. Μάγους, μυθουργούς, παράξενα πλάσματα και ακόμη πιο παράξενα αντικείμενα. Ένα από αυτά είναι το αμόνι που τραγουδά. Δύσκολο εγχείρημα να κάνει κάποιος το αμόνι να τραγουδήσει. Να τραγουδήσει εννοώντας να μιλήσει, να αφηγηθεί ιστορίες, ιστορίες που εξηγούν την αρχή του κόσμου, που διερευνούν τα όρια του καλού και το κακού, που αφηγούνται κατορθώματα ηρώων. Με τη βοήθεια επτά σφυριών, που καθένα έχει τις δικές του ιδιότητες για να πλάσει λέξεις και ιστορίες, μαζί ασφαλώς με το αμόνι. Αυτό τελικά πετυχαίνει ο πρωταγωνιστής-αφηγητής του Αμονιού που τραγουδά.

Πέρα για πέρα ενδιαφέρουσα η ιστορία που μας διηγείται ο Ανδρέας Μιχαηλίδης, χρησιμοποιώντας πρωτοπρόσωπη αφήγηση, με ελάχιστες δόσεις δευτεροπρόσωπης, επιθυμεί και καταφέρνει να δημιουργήσει εικόνες και συναισθήματα στον αναγνώστη. Τον εισάγει στον κόσμο των παραμυθιών και των αφηγήσεων. Κι ας μη λησμονούμε τούτο: το παραμύθι και η αφήγηση είναι συνυφασμένα με την ίδια την ύπαρξη του ανθρώπου.

Μεταφέρω από το οπισθόφυλλο:

Όλα αρχίζουν ένα καλοκαίρι περασμένο. Σ’ ένα ακρογιάλι της Χίου, γύρω από μια φωτιά, ακούγεται μια ιστορία. Ένας εφιάλτης γεννιέται, ένας παραμυθάς ξυπνά και παίρνει τον μακρύ δρόμο προς τις ιστορίες. Από τις κρυφές γωνιές της πόλης, μέσα από τη Γη του Ονείρου, φτάνει στη βαθιά σπηλιά. Εκεί ένα αμόνι τραγουδά το τότε και το τώρα, σαν το πλησιάζουν με πρόθεση τα χέρια του τεχνίτη.

Το Αμόνι που Τραγουδά δεν είναι ένα συνηθισμένο βιβλίο φαντασίας: είναι η αφήγηση ενός ανθρώπου που μαθαίνει να λέει ιστορίες μέσα από ένα μυητικό ταξίδι, μοιραζόμενος τις ίδιες τις ιστορίες και μια συμβολική απεικόνιση της εμπειρίας του, δείχνοντας στον αναγνώστη πώς μπορεί, δυνητικά, να κάνει το ίδιο. Μέσα στη δική του ιστορία κολυμπάνε οι υπόλοιπες, παραμύθια για ενηλίκους που έχουν γραφτεί όπως ακούγονται…

«Όλα όσα μας συμβαίνουν, μόλις περάσει η στιγμή τους, είναι απλά ιστορίες, τίποτα περισσότερο και τίποτα λιγότερο».